TRANSITIE - THINK GLOBAL ACT LOCAL

Epo...

Binnen LETS-Gent valt er heel wat maatschappelijk engagement te bespeuren, mensen die bewuster willen leven en de huidige maatschappij wat in vraag stellen. Velen leveren dan ook een bijdrage aan maatschappelijk relevante initiatieven. Zo iemand is Epo, LETS’er en tevens “transito”. In 2008 werd hij lid van LETS-Gent en hij kwam via LETS in contact met het Transitie Initiatief Gent (TIG).
Om me wat voor te bereiden op het gesprek met Epo heb ik de websites van Transitie Vlaanderen en Transitie Gent bestudeerd. Ik vond er enerzijds degelijke informatie maar anderzijds vielen mij bepaalde tekortkomingen, onduidelijkheden en hiaten op, waar ik verder op inga.
Epo is actief bij TIG en gaf o.a. al een presentatie, helpt mee met de TransitieTuinTafel en neemt deel aan de transitiecafés. Hij ziet de toekomst bij TIG positief en gaat ervan uit dat als de tijd er rijp voor is de nodige veranderingen wel zullen gebeuren. Epo voegt hier verder aan toe dat wanneer transitie zijn doel bereikt heeft, ze zelf overbodig wordt.
Epo ziet LETS als onderdeel van de transitie-idee omdat men werkt aan een duurzame samenleving. Dit kan men op verschillende manieren bereiken. LETS levert hier haar bijdrage door de sociale cohesie, het versterken van de veerkracht, het stimuleren van de lokale economie, het gebruik van een lokale (complementaire) munteenheid.

WAT IS TRANSITIE?

Epo  vindt het zeer moeilijk, zo niet onmogelijk, om een volledig overzicht te bieden van deze organische structuur. De transitiebeweging ontstond in 2005 in Totnes (GB) en heeft zich ondertussen over diverse landen en continenten verspreid. In Totnes creëerde men toen ook de Totnes Pound, ene Rob Hopkins is de grote inspirator.
Deze beweging wil een antwoord bieden op twee problemen,  “piekolie”, het nakende tekort aan olie enerzijds en de klimaatverandering anderzijds. Ze willen dit bereiken door een transformatie naar duurzaamheid op alle gebieden van de samenleving. Belangrijk hierbij is het herstel van de veerkracht van lokale gemeenschappen, hoofdzakelijk door het wonen, werken en leven minder afhankelijk en meer zelfvoorzienend te maken. Transitiesteden zijn een door en door lokaal model waarbij de inwoners zelf  samen werk willen maken van een veerkrachtigere en aantrekkelijkere toekomst. Het is een “wij-verhaal” waarbij men vertrekt vanuit de basis, een bottom-up benadering.
Een transitiestad is een verzamelnaam voor acties van mensen en verenigingen die de overstap naar een duurzame samenleving mogelijk moeten maken. Men vormt groepen, vanuit een lokale gemeenschap, rond alle belangrijke aspecten van het leven (voeding, energie, mobiliteit, gezondheid, innerlijk welzijn, economie,…). Enerzijds is dit  een heel organisch en flexibel model want het vertrekt vanuit de ideeën van de inwoners van de lokale gemeenschap om de lokale veerkracht te versterken. Anderzijds is het ook wel een overdachte methode met een min of meer uitgestippeld traject. Men kan immers voorbeelden, informatie en richtlijnen vinden in onder andere “Het Transitie Handboek” van Rob Hopkins.

TRANSITIE INITIATIEF GENT (TIG)

Epo was er sinds het begin in 2008 bij toen de  eerste bijeenkomst van het Transitie Initiatief Gent plaatsvond er waren een dertigtal personen. Momenteel bestaat de TIG uit drie soorten groepen, namelijk de praktische, de thematische werkgroepen en de wijkgroepen.
Praktische Werkgroepen  (HUB): deze is overkoepelend over Gent en kan worden samengeroepen als verschillende van de werkgroepen dit organiseren. De HUB heeft als doelstelling mensen samen te brengen om wijkgroepen en thematische groepen op te starten en praktische zaken op stedelijk niveau te begeleiden zoals het maken van een visietekst, een presentatie, het uitwerken van een website, het ontwerpen van een logo, het verzamelen van informatiematerialen, het netwerken met andere organisaties….
De HUB is eigenlijk een steunpunt van waaruit alles op gang getrokken wordt en daarna ontkoppeld naar de startende initiatieven. Momenteel is de HUB niet meer actief. Er zijn nog wel de transitiecafés (zie verder) die je kan beschouwen als de HUB Gent.
Thematische werkgroepen werken op stedelijk niveau rond thema’s zoals voedsel in de stad, onderwijs en complementair geld. Andere mogelijke thema’s zijn mobiliteit, energie, huisvesting, armoede en andere. Men wil uiteindelijk een “Minder energiePlan” opstellen rond al deze thema's.
Wijkgroepen zijn groepen waarbinnen de mensen in hun eigen (transitie)wijk  aan de slag kunnen gaan.
Momenteel zijn er 5 transitiewijken actief in Gent namelijk de Brugse Poort, Rabot, Ledeberg/Gentbrugge, Sint-Amandsberg en de Stationswijk / Gent Zuidwest
De soort en de hoeveelheid aan initiatieven kan erg verschillend zijn per transitiewijk. Iedere transitiewijk ontplooit immers activiteiten gebaseerd op de noden en de wensen van de inwoners zelf. De hoeveelheid van de activiteiten hangt grotendeels af van het aantal betrokken inwoners/vrijwilligers en de hoeveelheid energie die zij erin kunnen en willen steken.

CONCRETE INITIATIEVEN / AKTIVITEITEN VAN TIG

Enkele voorbeelden van activiteiten zijn buurtpicknicks, een nieuwsbrief (Rabot), “Vlierbloesembrouwerij” (Brugse Poort), groentebakken in Ledeberg en aan het Lekker Gec, lobbywerk om de voormalige bioboerderij Het Landhuis te mogen gebruiken als biotuin, organisatie van diverse workshops, informerende filmavonden, zelfgetimmerde groentebakken met recuperatiehout, bakfietsdelen (Rabot), de TransitieTuinTafel….
Transitiecafé
In Gent is er een maandelijks transitiecafé, een middel om de sociale cohesie te verstevigen. Hier kan je op een informele manier kennis maken met de Gentse transitiebeweging,  kunnen transito’s  bijpraten, lopende initiatieven opvolgen en fantaseren over nieuwe projecten. Het concept bestaat uit drie opeenvolgende delen. Men begint met een potluck, gevolgd door keuzeactiviteiten (bv. transitiefilms, creatieve activiteit “visioning”, meditatie …) en als afsluiting een drink. Het transitiecafé in Gent blijkt een succes te zijn met een mooi programma en een goede en stijgende opkomst, gemiddeld een veertigtal mensen dagen op.

AANDACHTSPUNTEN

Vrijwilligers / inwoners
De transitiebeweging  is gebaseerd op het engagement van inwoners/vrijwilligers. Het werken met vrijwilligers heeft vele voordelen zoals het enthousiasme, de betrokkenheid,, de frisse positieve ideeën, het bottom-up werken en de creatie van een maatschappelijk draagvlak. Anderzijds zijn er ook potentiële gevaren zoals te weinig structuur, opvolging, continuïteit en het mogelijke gebrek aan vrijwilligers en trekker(s) met voldoende tijd en energie. Bepaalde transitiewijken in Gent draaien zeer goed, bv. de Rabot-wijk, andere komen daarentegen maar moeilijk of niet van de grond. In de Stationswijk / Gent-Zuidwest ontbreken er nog trekker(s) die de rest kunnen enthousiasmeren en bepaalde initiatieven in gang kunnen zetten en opvolgen.
Samenwerking met andere organisaties
Van primordiaal belang bij de transitiebeweging is dat de initiatieven ontstaan bij en worden gedragen door de lokale bevolking. Samenwerking met de lokale overheid en andere organisaties wordt zeker niet uitgesloten. Het is belangrijk om een positieve en productieve band op te bouwen met de lokale overheid die dan bepaalde initiatieven kan ondersteunen of faciliteren. Vaak ontstaat samenwerking organisch.
Website
Zelf raadpleegde ik de website van Transitie Initiatief Gent. Ik kwam tot de vaststelling dat de gegeven informatie soms versnipperd,  onduidelijk en achterhaald was (en is).  De  website wordt blijkbaar niet bijgewerkt. Epo repliceert hierop dat het constant onderhouden van de website veel tijd en energie kost. Bovendien blijkt de huidige website zeer statisch te zijn en is het moeilijk om er bepaalde zaken te wijzigen of toe te voegen. Om tegemoet te komen aan dit probleem wordt er informatie gepost op hun Facebook-groep zodat iedereen toch op de hoogte kan blijven van bijvoorbeeld geplande activiteiten.  De groep kan gevonden worden door te zoeken op “transitie initiatief gent” en “transitietuintafel”.

KENNISMAKEN MET HET INITIATIEF

Momenteel kan je op diverse manieren kennismaken met de transitiebeweging / TIG. Er zijn de websites / Facebook, er verschijnen artikels en verslagen in kranten en tijdschriften, er worden voordrachten gegeven, er zijn transitiehandboeken, transitiefilms, de inloopdagen, transitiecafés, ….. Een lijst met concretere (niet limitatieve) informatie kan je hieronder vinden.

Het grotere Transitiegeheel

Transition Towns Network
- Groot-Brittannië, waar het allemaal begonnen is
- Overkoepelt alle transitie-initiatieven, organiseert trainingen en conferenties en benoemt tot officieel Transitie Initiatief
- www.transitiontowns.org
Transitie Vlaanderen
- Brengt alle Vlaamse initiatieven samen
- Geeft introductiedagen, vertaalt films, teksten en boeken zodat ze voor het Nederlandse taalgebied beschikbaar zijn, onderhoudt een website met veel achtergrondinformatie, onderhoudt contacten met de Nederlandse initiatieven en biedt ondersteuning aan de Vlaamse initiatieven waar nodig
- www.transitie.be
bron: www.transitie.be
Transitie Initiatief Gent (TIG)
- Praktische werkgroepen /  HUB Gent
- Thematische werkgroepen
- Wijkgroepen

Meer info

Transitiehandboeken

Het Transitiehandboek: van olie-afhankelijkheid naar lokale veerkracht. Rob Hopkins (2008)
The transition Companion: making your community more resilient in uncertain times. Rob Hopkins  (2011)

Websites

Transitienetwerk Vlaanderen
www.transitie.be
- Folder transitienetwerk Vlaanderen
- Basishandleiding transitie-initiatieven
- Transitiefilm  “In transition”
- ………
Transitie Initiatief Gent
www.gent.transitie.be   www.facebook.com/transitiecafegent
Facebook group “transitie initiatief gent”  Facebook group “transitietuintafel”
Transitie Ugent
www.facebook.com/TransitieUGent

Activiteiten

?? / 05 / 2012: transitiecafé te Gent
26 / 05 / 2012: transitie-uitwisseldag  voor Vlaamse transitiebeweging te Brussel
8+9 / 09 / 2012: inlooptweedaagse  te Brugge: kennismaken met de transitiebeweging